Język grecki rozróżnia rzeczowniki o dwóch zakończeniach (Δικατάληκτα)
i rzeczowniki o trzech zakończeniach (Τρικατάληκτα).
Rzeczowniki o dwóch zakończeniach mają jednakowe końcówki w
dopełniaczu i bierniku liczby pojedynczej oraz w mianowniku i bierniku
liczby mnogiej. Innymi słowy, te rzeczowniki mają po dwie różne
końcówki w liczbie pojedynczej i mnogiej, skąd pochodzi ich nazwa.
Rzeczowniki o trzech zakończeniach mają różne końcówki w
różnych przypadkach liczby pojedynczej i mnogiej.
W swoją czergę, rozróżniamy dwie grupy rzeczowników o dwóch
zakończeniach:
- Rzeczowniki równozgłoskowe (ισοσύλλαβα) mają tę samę
liczbę zgłosek we wszystkich wypadkach liczby pojedynczej i
mnogiej.
- Rzeczowniki nierównozgłoskowe (ανισοσύλλαβα) mają
różną liczbę zgłosek w liczbie pojedynczej i mnogiej.
Za pomocą końcówki mianownika możemy ustalić rodzaj
rzeczownika. Wyjątek stanowią tylko rzeczowniki na ος,
które mogą należeć do dowolnego rodzaju.
- Γένος
- Ενικός
- Πληθυντκός
- Αρσενικό
- -ης
- -ες
- -ας
- -ες
- Θυλικό
- -α
- -ες
- -η
- -ες
- Ουδέτερο
- -ο
- -α
- -ι
- -ια
- -μα
- -ματα
- Κανένα γένος
- -ος
- -οι
Wołacz liczby pojedynczej utwarzamy zgodnie z następującymi regułami:
Rzeczowniki rodzaju męskiego na ος a również
nazwy własne na ος, mające więcej niż dwie zgłoski,
utwarzają wołacz za pomocą końcówki ε:
- ο γιατρός
- =>
- γιατρέ
- ο κύριος
- =>
- κύριε
- ο Αλεξάνδρος
- =>
- Αλεξάνδρε
Rzeczowniki na ς, w tym nazwy własne, mające nie więcej
niż dwie zgłoski, odrzucają końcówkę ς:
- ο Νίκος
- =>
- Νίκο
Wołacz liczby pojedynczej reszty rzeczowników jest równy mianownikowi.
Wołacz liczby mnogiej wszystkich rzeczowników jest równy mianownikowi.
Przy odmianie rzeczowników akcent pada na tę samą zgłoskę, co w
mianowniku liczby pojedynczej, o ile na to zezwolają
reguły ogólne, np.: M. σώμα,
D. σώματος.
Jeśli pod czas odmiany do rzeczownika dodaje się zgłoska długa, akcent
przenosi się na następną zgłoskę: M. σύντροφος,
D. συντρόφου.
Dokładniej wypadki przesunięcia akcentu są rozpatrzone w następnych
rozdziałach.
Rzeczowniki rodzaju męskiego
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.m. na ας
Odmiana rzeczowników rodzaju męskiego na ας
- ο
- κανόν-ας
- επαγγελματί-ας
- επιστήμον-ας
- του
- κανόν-α
- επαγγελματί-α
- επιστήμον-α
- τον
- κανόν-α
- επαγγελματί-α
- επιστήμον-α
- οι
- κανόν-ες
- επαγγελματί-ες
- επιστήμον-ες
- των
- κανόν-ων
- επαγγελματι-ών
- επιστημόν-ων
- τους
- κανόν-ες
- επαγγελματί-ες
- επιστήμον-ες
W niektórych rzeczownikach rodzaju męskiego na ας o
akcencie na drugą zgłoskę, akcent w dopełniaczu przesuwa się na
pierwszą zgłoskę. Do takich rzeczowników należą:
- Rzeczowniki na ίας (ταμίας,
καρχαρίας)
- Rzeczowniki na ίστας (
τουρίστας, πιανίστας)
- μήνας, άντρας, βλάκας
W rzeczownikach na ας, jeśli akcent w mianowniku pada
na trzecią sylabę, akcent w dopełniaczu liczby mnogiej przesuwa się
zgodnie z ogólnymi regułami akcentowania.
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.m. na εας
Odmiana rzeczowników na εας
- ο
- αποστολ-έας
- του
- αποστολ-έα
- τον
- αποστολ-έα
- οι
- αποστολ-είς
- των
- αποστολ-έων
- τους
- αποστολ-είς
Rzeczowniki na έας zachowują akcent na drugiej sylabie
we wszystkich przypadkach, oprócz mianownika i biernika liczby
mnogiej, w których akcent przesuwa się na pierwszą sylabę.
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.m. na ης
Odmiana rzeczowników na ης
- ο
- μαθητ-ής
- εργάτ-ης
- του
- μαθητ-ή
- εργάτ-η
- τον
- μαθητ-ή
- εργάτ-η
- οι
- μαθητ-ές
- εργάτ-ες
- των
- μαθητ-ών
- εργατ-ών
- τους
- μαθητ-ές
- εργάτ-ες
Rzeczowniki nierównozgłoskowe rodzaju męskiego
Rzeczowniki nierównozgłoskowe rodzaju męskiego na ας
- ο
- γαλατ-άς
- ρήγ-ας
- του
- γαλατ-ά
- ρήγ-α
- τον
- γαλατ-ά
- ρήγ-α
- οι
- γαλατ-άδες
- ρηγ-άδες
- των
- γαλατ-άδων
- ρηγ-άδων
- τους
- γαλατ-άδες
- ρηγ-άδες
Rzeczowniki nierównozgłoskowe na ες i ους
- ο
- καναπ-ές
- παππ-ούς
- του
- καναπ-έ
- παππ-ού
- τον
- καναπ-έ
- παππ-ού
- οι
- καναπ-έδες
- παππ-ούδες
- των
- καναπ-έδων
- παππ-ούδων
- τους
- καναπ-έδες
- παππ-ούδες
Rzeczowniki nierównozgłoskowe na ης
- ο
- βαρκάρ-ης
- ταξιτζ-ής
- του
- βαρκάρ-η
- ταξιτζ-ή
- τον
- βαρκάρ-η
- ταξιτζ-ή
- οι
- βαρκάρ-ηδες
- ταξιτζ-ήδες
- των
- βαρκάρ-ηδων
- ταξιτζ-ήδων
- τους
- βαρκάρ-ηδες
- ταξιτζ-ήδες
Rzeczowniki nierównozgłoskowe rodzaju męskiego zachowują akcent na tej
samej sylabie co w mianowniku liczby pojedynczej.
Rzeczowniki o 3ch końcówkach
Rzeczowniki r.m. na ος
- ο
- λογαριασμ-ός
- φίλ-ος
- υπάλληλ-ος
- του
- λογαριασμ-ού
- φίλ-ου
- υπαλλήλ-ου
- τον
- λογαριασμ-ό
- φίλ-ο
- υπάλληλ-ο
- οι
- λογαριασμ-οί
- φίλ-οι
- υπάλληλ-οι
- των
- λογαριασμ-ών
- φίλ-ων
- υπαλλήλ-ων
- τους
- λογαριασμ-ούς
- φίλ-ους
- υπαλλήλ-ους
Jeśli rzeczownik o trzech zakończeniach ma w mianowniku akcent na
trzecią zgłoskę, w dopełniaczu l.p. i l.m. oraz w bierniku l.m. akcent
przesuwa się na drugą zgłoskę (patrz υπάλληλος w
powyższej tabeli).
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.ż. na
α
Odmiana rzeczowników na α
- η
- σελίδ-α
- γλώσσ-α
- ταυτότητ-α
- της
- σελίδ-ας
- γλώσσ-ας
- ταυτότητ-ας
- την
- σελίδ-α
- γλώσσ-α
- ταυτότητ-α
- οι
- σελίδ-ες
- γλώσσ-ες
- ταυτότητ-ες
- των
- σελίδ-ων
- γλωσσ-ών
- ταυτοτήτ-ων
- τις
- σελίδ-ες
- γλώσσ-ες
- ταυτότητ-ες
Jeśli rzeczownik na α ma w mianowniku akcent na
trzecią zgłoskę, akcent w dopełniaczu liczby mnogiej przenosi się na
drugą zgłoskę.
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.ż. na η
Odmiana rzeczowników na η
- η
- αδελφ-ή
- βρύσ-η
- ζάχαρ-η
- της
- αδελφ-ής
- βρύσ-ης
- ζάχαρ-ης
- την
- αδελφ-ή
- βρύσ-η
- ζάχαρ-η
- οι
- αδελφ-ές
- βρύσ-ες
- ζάχαρ-ες
- των
- αδελφ-ών
- βρυσ-ών
- ---
- τις
- αδελφ-ές
- βρύσ-ες
- ζάχαρ-ες
Rzeczowniki równozgłoskowe rodzaju żeńskiego zachowują akcent na tej
samej sylabie co w mianowniku liczby pojedynczej.
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.ż. na
α i ου
Odmiana rzeczowników na α i ου
- η
- μαμ-ά
- αλεπ-ού
- της
- μαμ-άς
- αλεπ-ούς
- την
- μαμ-ά
- αλεπ-ού
- οι
- μαμ-άδες
- αλεπ-ούδες
- των
- μαμ-άδων
- αλεπ-ούδων
- τις
- μαμ-άδες
- αλεπ-ούδες
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.ż. na η
Odmiana żeczowników na η
- η
- λέξ-η
- δυνάμ-η
- της
- λέξ-ης / λέξ-εως
- δυνάμ-ης / δυνάμ-εως
- την
- λέξ-η
- δυνάμ-η
- οι
- λέξ-εις
- δυνάμ-εις
- των
- λέξ-εων
- δυνάμ-εων
- τις
- λέξ-εις
- δυνάμ-εις
Rzeczowniki o 3ch zakończeniach. r.ż. na ος
Odmiana rzeczowników na ος
- η
- αεροσυνοδ-ός
- καπνοδόχ-ος
- είσοδ-ος
- της
- αεροσυνοδ-ού
- καπνοδόχ-ου
- εισόδ-ου
- την
- αεροσυνοδ-ό
- καπνοδόχ-ο
- είσοδ-ο
- οι
- αεροσυνοδ-οί
- καπνοδόχ-οι
- είσοδ-οι
- των
- αεροσυνοδ-ών
- καπνοδόχ-ων
- εισόδ-ων
- τις
- αεροσυνοδ-ούς
- καπνοδόχ-ους
- εισόδ-ους
Jeśli rzeczownik o trzech zakończeniach ma w mianowniku akcent na
trzecią zgłoskę, w dopełniaczu l.p. i l.m. oraz w bierniku l.m. akcent
przesuwa się na drugą zgłoskę (patrz είσοδος w
powyższej tabeli).
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ο
Odmiana rzeczowników na ο
- το
- ποσ-ό
- σχολεί-ο
- τηλέφων-ο
- του
- ποσ-ού
- σχολεί-ου
- τηλέφων-ου
- το
- ποσ-ό
- σχολεί-ο
- τηλέφων-ο
- τα
- ποσ-ά
- σχολεί-α
- τηλέφων-α
- των
- ποσ-ών
- σχολεί-ων
- τηλεφών-ων
- τα
- ποσ-ά
- σχολεί-α
- τηλέφων-α
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na
ι
Odmiana rzeczowników na ι
- το
- ψωμ-ί
- τραγούδ-ι
- του
- ψωμ-ιού
- τραγούδ-ιου
- το
- ψωμ-ί
- τραγούδ-ι
- τα
- ψωμ-ιά
- τραγούδ-ια
- των
- ψωμ-ιών
- τραγουδ-ιών
- τα
- ψωμ-ιά
- τραγούδ-ια
Rzeczowniki równozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ος
Odmiana rzeczowników ος
- το
- λάθ-ος
- μέγεθ-ος
- του
- λάθ-ους
- μεγέθ-ους
- το
- λάθ-ος
- μέγεθ-ος
- τα
- λάθ-η
- μεγέθ-η
- των
- λαθ-ών
- μεγεθ-ών
- τα
- λάθ-η
- μεγέθ-η
- Akcent w dopełniaczu liczby mnogiej w rzeczownikach
równozgłoskowych na ος pada na ostatnią sylabę
(ών).
- W rzeczownikach mających 3 lub więcej zgłosek, akcent przesuwa
się o zgłoskę w prawo w dopełniaczu liczby pojedyńczej oraz mianowniku i bierniku
liczby mnogiej.
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na
(μ)α
Wszystkie rzeczowniki na (μ)α są
nierównozgłoskowe. Akcent w takich rzeczownikach pada na trzecią
zgłoskę we wszystkich przypadkach, oprócz dopełniacza liczby mnogiej,
który jest akcentowany na drugiej sylabie.
Odmiana rzeczowników na (μ)α
- το
- σώμ-α
- μάθημ-α
- του
- σώμ-ατος
- μαθήμ-ατος
- το
- σώμ-α
- μάθημ-α
- τα
- σώμ-ατα
- μαθήμ-ατα
- των
- σωμ-άτων
- μαθημ-άτων
- τα
- σώμ-ατα
- μαθήμ-ατα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ον
Odmiana rzeczowników na ον
- το
- προϊό-ν
- καθήκο-ν
- του
- προϊό-ντος
- καθήκο-ντος
- το
- προϊό-ν
- καθήκο-ν
- τα
- προϊό-ντα
- καθήκο-ντα
- των
- προϊό-ντων
- καθηκό-ντων
- τα
- προϊό-ντα
- καθήκο-ντα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch końcówkach, r.n. na αν i εν
Odmiana rzeczowników na αν i εν
- το
- σύμπα-ν
- φωνήε-ν
- του
- σύμπα-ντος
- φωνήε-ντος
- το
- σύμπα-ν
- φωνήε-ν
- τα
- σύμπα-ντα
- φωνήε-ντα
- των
- συμπά-ντων
- φωνηέ-ντων
- τα
- σύμπα-ντα
- φωνήε-ντα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ιμο
Odmiana rzeczowników na ιμο
- το
- δέσ-ιμο
- ψάξ-ιμο
- κόψ-ιμο
- του
- δεσ-ίματος
- ψαξ-ίματος
- κοψ-ίματος
- το
- δέσ-ιμο
- ψάξ-ιμο
- κόψ-ιμο
- τα
- δεσ-ίματα
- ψαξ-ίματα
- κοψ-ίματα
- των
- δεσ-ιμάτων
- ψαξ-ιμάτων
- κοψ-ιμάτων
- τα
- δεσ-ίματα
- ψαξ-ίματα
- κοψ-ίματα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ας
Odmiana rzeczowników na ας
- το
- κρέα-ς
- του
- κρέα-τος
- το
- κρέα-ς
- τα
- κρέα-τα
- των
- κρεά-των
- τα
- κρέα-τα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ως
Odmiana rzeczowników na ως
- το
- καθεστώ-ς
- φω-ς
- του
- καθεστώ-τος
- φω-τός
- το
- καθεστώ-ς
- φω-ς
- τα
- καθεστώ-τα
- φώ-τα
- των
- καθεστώ-ων
- φώ-των
- τα
- καθεστώ-τα
- φώ-τα
Rzeczowniki nierównozgłoskowe o 2-ch zakończeniach, r.n. na ος
Odmiana rzeczowników na ος
- το
- γεγονό-ς
- του
- γεγονό-τος
- το
- γεγονό-ς
- τα
- γεγονό-τα
- των
- γεγονό-των
- τα
- γεγονό-τα