aboutsummaryrefslogtreecommitdiff
diff options
context:
space:
mode:
-rw-r--r--xml/pl/arthra.xml145
-rw-r--r--xml/pl/k_arthra.xml96
2 files changed, 239 insertions, 2 deletions
diff --git a/xml/pl/arthra.xml b/xml/pl/arthra.xml
index f06fa10..c23d5e0 100644
--- a/xml/pl/arthra.xml
+++ b/xml/pl/arthra.xml
@@ -9,7 +9,150 @@
Texts. A copy of the license is included in the file COPYING.FDL -->
<PAGE PREFIX="arthra" HEADER="Przedimek">
-<NOTREADY>Strona w budowie!</NOTREADY>
+
+<PARA><DFN>Przedimek</DFN> (nazywany również <DFN>rodzajnikiem</DFN>)
+--- służbowa część mowy, która określa kategorię określoności lub
+nieokreśloności następującego za nim rzeczownika.
+</PARA>
+
+<PARA>Język grecki posiada przedimki określone (οριστικό άρθρο) i
+nieokreślone (αόριστο άρθρο).</PARA>
+
+<SECTION>
+ <HEADER>Przedimek określony</HEADER>
+
+<TABULAR ALTERNATE="1">
+ <TITLE>Odmiana przedimka określonego</TITLE>
+ <ROW>
+ <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
+ <ITEM>ο</ITEM>
+ <ITEM>η</ITEM>
+ <ITEM>το</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Γενική</ITEM>
+ <ITEM>του</ITEM>
+ <ITEM>της</ITEM>
+ <ITEM>του</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
+ <ITEM>τον</ITEM>
+ <ITEM>την</ITEM>
+ <ITEM>το</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
+ <ITEM>οι</ITEM>
+ <ITEM>οι</ITEM>
+ <ITEM>τα</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Γενική</ITEM>
+ <ITEM>των</ITEM>
+ <ITEM>των</ITEM>
+ <ITEM>των</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
+ <ITEM>τους</ITEM>
+ <ITEM>τις</ITEM>
+ <ITEM>τα</ITEM>
+ </ROW>
+</TABULAR>
+
+<ANCHOR ID="oristiko_arthro" />
+<PARA>Rodzajnika określonego używamy:</PARA>
+
+<ENUMERATE>
+<ITEM>zwykle przed nazwami własnymi, nazwami narodów oraz nazwami
+geograficznymi: <EXAMPLE>ο Γιάννης</EXAMPLE> <TRANS>Janis</TRANS>,
+<EXAMPLE>ο Έλληνας</EXAMPLE> <TRANS>Grek</TRANS>, <EXAMPLE>οι
+Αθήναι</EXAMPLE> <TRANS>Ateny</TRANS></ITEM>
+
+<ITEM>zawsze po zaimku wskazującym, który występuje w roli określenia:
+<EXAMPLE>αυτό το βιβλίο</EXAMPLE> <TRANS>ta kniga</TRANS>. Jeśli
+rzeczownik jest określony przez zaimek wskazujący i przymiotnik,
+przedymek stawiamy przed przymiotnikiem: <EXAMPLE>αυτή η ωραία
+γυναίκα</EXAMPLE> <TRANS>ta piękna kobieta</TRANS>.</ITEM>
+
+<ITEM>po przymiotnikach zaimkowych <DICTREF>όλος</DICTREF>,
+<DICTREF>ολόκληρος</DICTREF>, <DICTREF>ολάκερος</DICTREF> oraz po
+zaimku względnym <DICTREF>οποίος</DICTREF>: <EXAMPLE>όλοι οι
+άνθρωποι</EXAMPLE> <TRANS>wszyscy ludzie</TRANS>, <EXAMPLE>τον οποίον
+είδα</EXAMPLE> <TRANS>ten, którego widziałem</TRANS>.</ITEM>
+
+<ITEM>przed rzeczownikami, określonymi przez enklityczny zaimek
+dzierżawczy: <EXAMPLE>το βιβλίο μου</EXAMPLE> <TRANS>moja
+książka</TRANS>, <EXAMPLE>το δικό μου βιβλίο</EXAMPLE> <TRANS>moja
+(własna) książka</TRANS>.</ITEM>
+
+<ITEM>przed substantywizowaną częścią mowy: <EXAMPLE>ο
+<DICTREF>ευτυχής</DICTREF></EXAMPLE> <TRANS>szczęściarz</TRANS></ITEM>
+
+</ENUMERATE>
+
+<PARA>Zwykłym szykiem słów jest: przedimek - określenie - rzeczownik,
+na przykład: <EXAMPLE>το ψηλό δέντρο</EXAMPLE> <TRANS>wysokie
+drzewo</TRANS>. Niemniej jednak, określenie może występować również po
+rzeczowniku. W takim przypadku przedimek występuje dwukrotnie:
+<EXAMPLE>το δέντρο το ψηλό</EXAMPLE>.</PARA>
+
+<PARA>W wypadku gdy przedimek określa kilka złączonych
+kontekstem rzeczowników, często używa się wspólnego przedimka:
+<EXAMPLE>τα ξάρτια και πανιά</EXAMPLE> <TRANS>liny i żagli</TRANS>.</PARA>
+
+<PARA>Przedimka nie używamy:</PARA>
+
+<ENUMERATE>
+<ITEM>Przed orzecznikiem w orzeczeniu imiennym: <EXAMPLE>είμαι γιατρός</EXAMPLE>
+<TRANS>jestem lekarzem</TRANS>.</ITEM>
+
+<ITEM>W tytułach, szyldach, obwieszczeniach i tp.</ITEM>
+
+<ITEM>W spisach: <EXAMPLE>σε κείνα τα μέρη πού βουνά και κάμποι
+είναι ντυμένοι λευκή στολή</EXAMPLE> <TRANS>w tych krajach, gdzie
+góry i równiny ubrane są w białą odzież</TRANS>.</ITEM>
+
+</ENUMERATE>
+
+<PARA>Żeby zapobiec powtórzeniu tego samego rzeczownika w jednym
+zdaniu, używamy przedimka, zamiast podalszych występowań rzeczownika:
+<EXAMPLE>η κατοικία μας και η των γειτόνων μας</EXAMPLE> <TRANS>
+nasze mieszkanie i mieszkanie naszych sąsiadów</TRANS>.</PARA>
+
+</SECTION>
+
+<SECTION ID="aoristo_arthro">
+<HEADER>Przedimek nieokreślony</HEADER>
+
+<TABULAR ALTERNATE="1">
+ <TITLE>Odmiana przedimka nieokreślonego</TITLE>
+ <ROW>
+ <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
+ <ITEM>ένας</ITEM>
+ <ITEM>μια</ITEM>
+ <ITEM>ένα</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Γενική</ITEM>
+ <ITEM>ενός</ITEM>
+ <ITEM>μιας</ITEM>
+ <ITEM>ενός</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
+ <ITEM>ένα(ν)</ITEM>
+ <ITEM>μια</ITEM>
+ <ITEM>ένα</ITEM>
+ </ROW>
+
+</TABULAR>
+</SECTION>
+
</PAGE>
<!-- Local Variables: -->
diff --git a/xml/pl/k_arthra.xml b/xml/pl/k_arthra.xml
index 5eb094a..da1ef1b 100644
--- a/xml/pl/k_arthra.xml
+++ b/xml/pl/k_arthra.xml
@@ -9,7 +9,101 @@
Texts. A copy of the license is included in the file COPYING.FDL -->
<PAGE PREFIX="k_arthra" HEADER="Przedimek">
-<NOTREADY>Strona w budowie!</NOTREADY>
+
+<SECTION ID="k_arthra">
+<HEADER>Odmiana przedimka określonego</HEADER>
+
+<PARA>Katarewusa posiada tylko przedimek określony, którego odmianę
+podajemy w poniższej tabeli:</PARA>
+
+<TABULAR ALTERNATE="1" ROWHEADING="std">
+ <TITLE></TITLE>
+ <ROW>
+ <ITEM>Ὀνομαστική</ITEM>
+ <ITEM>ὁ</ITEM>
+ <ITEM>ἡ</ITEM>
+ <ITEM>τό</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Γενική</ITEM>
+ <ITEM>τοῦ</ITEM>
+ <ITEM>τῆς</ITEM>
+ <ITEM>τοῦ</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Αἰτιατική</ITEM>
+ <ITEM>τόν</ITEM>
+ <ITEM>τήν</ITEM>
+ <ITEM>τό</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Δοτική</ITEM>
+ <ITEM>τῶ, τῷ</ITEM>
+ <ITEM>τῆ, τῇ</ITEM>
+ <ITEM>τῶ, τῷ</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Ὀνομαστική</ITEM>
+ <ITEM>οἱ</ITEM>
+ <ITEM>αἱ</ITEM>
+ <ITEM>τά</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Γενική</ITEM>
+ <ITEM>τῶν</ITEM>
+ <ITEM>τῶν</ITEM>
+ <ITEM>τῶν</ITEM>
+ </ROW>
+ <ROW>
+ <ITEM>Αἰτιατική</ITEM>
+ <ITEM>τούς</ITEM>
+ <ITEM>τάς</ITEM>
+ <ITEM>τά</ITEM>
+ </ROW>
+
+ <ROW>
+ <ITEM>Δοτική</ITEM>
+ <ITEM>τοῖς</ITEM>
+ <ITEM>ταῖς</ITEM>
+ <ITEM>τοῖς</ITEM>
+ </ROW>
+
+</TABULAR>
+
+<PARA>Rzeczowniki w wołaczu często są używane z wykrzyknikiem
+<EXAMPLE>ὧ</EXAMPLE>, który często jest nazywany wołaczem rodzajnika
+określonego.</PARA>
+</SECTION>
+
+<SECTION>
+<HEADER>Użycie</HEADER>
+
+<PARA><XREF REF="oristiko_arthro">Reguły użycia</XREF> przedimka w języku
+nowogreckim obowiązują również w katarewusie. Na dodatek,
+katarewusa posiada następujące właściwości:</PARA>
+
+<PARA>Przedimek może określać rzeczownik domyślny, nie występujący
+jawnie w zdaniu: <EXAMPLE>τὰ τῆς πατρίδος</EXAMPLE> <TRANS>to co
+się tyczy naszej ojczyzny</TRANS> (domyśla się rzeczownik πράγματα),
+<EXAMPLE>οἱ περὶ αὐτόν</EXAMPLE> <TRANS>otaczające go</TRANS> (domyśla
+się ἄνθρωποι).
+</PARA>
+
+<PARA>Przedimek może stosować się nie tylko do rzeczownika ale
+nawet do całego wyrazu, jeśli wyraz ten określa jakieś pojęcie:
+<EXAMPLE>ἡ πρὸς τὴν πατρίδα καὶ τὸν λαόν ἀγάπη</EXAMPLE> <TRANS>miłość
+do ojczyzny i ludu</TRANS>.
+</PARA>
+
+<PARA>Przedymek może występować w roli zaimka wskazującego w wyrazie
+<EXAMPLE>ὁ μὲν ... ὁ δέ ...</EXAMPLE> <TRANS>jeden ... a drugi
+...</TRANS>, na przykład: <EXAMPLE>ὁ μὲν ἧτο πλούσιος, ὁ δὲ
+πτωχός</EXAMPLE> <TRANS>jeden był bogaty, a drugi biedny</TRANS>.
+</PARA>
+</SECTION>
+
</PAGE>
<!-- Local Variables: -->

Return to:

Send suggestions and report system problems to the System administrator.