aboutsummaryrefslogtreecommitdiff
path: root/xml/pl/antonimies.xml
blob: 0004117a02a0fb0227b871320558fa67ac901bc5 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
<!--

  Copyright (C) 2006 Sergey Poznyakoff

  Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document
  under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2
  or any later version published by the Free Software Foundation;
  with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover
  Texts.  A copy of the license is included in the file COPYING.FDL  -->

<CHAPTER PREFIX="antonimies">
<PAGE HEADER="Zaimek">
<NOTREADY>Strona w budowie!</NOTREADY>
</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki osobowe">
<SECTION>
<HEADER>Formy nieakcentowane</HEADER>
<TABULAR ALTERNATE="1" ROWHEADING="std" COLHEADING="std">
 <ROW>
  <ITEM></ITEM>
  <ITEM>1. os.</ITEM>
  <ITEM>2. os.</ITEM>
  <ITEM>3. os.</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
  <ITEM>εγώ</ITEM>
  <ITEM>εσύ</ITEM>
  <ITEM>αυτός,-ή,-ό</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Γενική</ITEM>
  <ITEM>μου</ITEM>
  <ITEM>σου</ITEM>
  <ITEM>του/της/του</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
  <ITEM>με</ITEM>
  <ITEM>σε</ITEM>
  <ITEM>τον/την/το</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
  <ITEM>εμείς</ITEM>
  <ITEM>εσείς</ITEM>
  <ITEM>αυτοί,-ές,-ά</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Γενική</ITEM>
  <ITEM>μας</ITEM>
  <ITEM>σας</ITEM>
  <ITEM>τους</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
  <ITEM>μας</ITEM>
  <ITEM>σας</ITEM>
  <ITEM>τους/τις/τα</ITEM>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Formy akcentowane</HEADER>
<TABULAR ALTERNATE="1" ROWHEADING="std" COLHEADING="std">
 <ROW>
  <ITEM></ITEM>
  <ITEM>1. os.</ITEM>
  <ITEM>2. os.</ITEM>
  <ITEM>3. os.</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
  <ITEM>εγώ</ITEM>
  <ITEM>εσύ</ITEM>
  <ITEM>αυτός,-ή,-ό</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Γενική</ITEM>
  <ITEM>εμένα</ITEM>
  <ITEM>εσένα</ITEM>
  <ITEM>σ΄αυτόν,-ήν,-ό</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
  <ITEM>εμένα</ITEM>
  <ITEM>εσένα</ITEM>
  <ITEM>αυτόν,-ήν,-ό</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Ονομαστική</ITEM>
  <ITEM>εμείς</ITEM>
  <ITEM>εσείς</ITEM>
  <ITEM>αυτοί,-ές,-ά</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Γενική</ITEM>
  <ITEM>εμάς</ITEM>
  <ITEM>εσάς</ITEM>
  <ITEM>σ΄αυτούς,-ές,-ά</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>Αιτιατική</ITEM>
  <ITEM>εμάς</ITEM>
  <ITEM>εσάς</ITEM>
  <ITEM>αυτούς,-ές,-ά</ITEM>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie zaimków w formach dopełnienia</HEADER>
<PARA>
W wypadku gdy czasownik ma dwa dopełnienia, bliższe i dalsze, wyrażone
zaimkami, obowiązuje następujący szyk słów:
</PARA>

<EXAMPLE TYPE="PARA">
Dopełnienie dalsze + Dopełnienie bliższe + Czasownik
</EXAMPLE>

<PARA>
Na przykład:
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE>(δεν) του το έδωσα.</EXAMPLE>
  <TRANS>Dałem mu to. (Nie dałem mu tego.)</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>(δεν) θα σου τον δώσω.</EXAMPLE>
  <TRANS>Dam ci to. (Nie dam ci tego.)</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>να (μην) της την δώσεις</EXAMPLE>
  <TRANS>Daj jej ją (Nie dawaj jej ją).</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>

<PARA>W zdaniach rozkazujących zaimki kładziemy po czasowniku w trybie
rozkazującym:</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE>Ρώτησέ τον.</EXAMPLE>
  <TRANS>Spytaj go.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Γράψτε τούς τα.</EXAMPLE>
  <TRANS>Napisz im je.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>

<PARA>
W tym wypadku, zamiast zaimka <SAMP>τις</SAMP> używamy
<SAMP>τες</SAMP>: <EXAMPLE>Φέρτε τις εφημερίδες.
Φέρτε <EMPH>τες</EMPH>.</EXAMPLE> 
</PARA>

<PARA>
Jeśli po czasowniku dwusylabowym w trybie rozkazującym
(<SAMP>δώσε</SAMP>, <SAMP>πάρε</SAMP>, <SAMP>φέρε</SAMP> i td.)
występuje zaimek trzeciej osoby w bierniku (tzn. dopełnienie bliższe),
czasownik zwykle traci końcówkę <FLECT>ε</FLECT>: <EXAMPLE>Φέρε το
αμέσως. == Φέρ'το αμέσως. Πάρε τες από εδώ == Πάρ'τες από
εδώ.</EXAMPLE>
</PARA>

<PARA>
Jeśli taki czasownik rządzi dwoma zaimkami, zaimki te kładziemy w
szyku zwrotnym, tzn. pierwszym kładziemy zaimek w bierniku
(dopełnienie bliższe), drugim zaś - zaimek w formie dopełnienia
dalszego.  Na przykład: <EXAMPLE>Φέρε μου το αμέσως. == Φέρ'το μου αμέσως.</EXAMPLE>
</PARA>

<PARA>
Zaimki w formie dopełnienia są <XREF REF="enklitikoi">enklitykami</XREF>,
a zatem, jeśli ich użycie z czasownikiem powoduje powstanie trzech
nieakcentowanych sylab, obowiązuje użycie akcentu dodatkowego, zgodnie
z <XREF REF="stress_change">ogólnymi regułami akcentuacji</XREF>:
</PARA>

<TABULAR BESTFIT="1" NOFRAME="1">
 <ROW>
  <ITEM>Διάβασε το βιβλίο.</ITEM>
  <ITEM>Διάβασέ το.</ITEM>
 </ROW>
 <ROW>
  <ITEM>Φέρτε την εφημερίδα στον παππού.</ITEM>
  <ITEM>Φέρτε τού την.</ITEM>
 </ROW>
</TABULAR>   
   
</SECTION>
</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki dzierżawcze">
<PARA>
Formy zaimków dzierżawczych zbiegają się z dopełniaczem zaimków
osobowych w formie nieakcentowanej:
</PARA>

<TABULAR ALTERNATE="1" COLHEADING="std">
 <ROW>
  <ITEM>1. os.</ITEM>
  <ITEM>2. os.</ITEM>
  <ITEM>3. os.</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>μου</ITEM>
  <ITEM>σου</ITEM>
  <ITEM>του/της/του</ITEM>
 </ROW>

 <ROW>
  <ITEM>μας</ITEM>
  <ITEM>σας</ITEM>
  <ITEM>τους</ITEM>
 </ROW>
</TABULAR>

<PARA>
Zaimki dzierżawcze zawsze kładziemy po rzeczowniku:

<EXAMPLE>Αυτό είναι το σπίτι μου.</EXAMPLE>
</PARA>
 
<PARA>
Akcentowane formy zaimków dzierżawczych stwarzają się opisowo za
pomocą przymiotnika <DICTREF>δικός</DICTREF> i odpowiedniej formy
nieakcentowanej:

<EXAMPLE>Αυτό το σπίτι είναι δικό μου.</EXAMPLE>
</PARA>

</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki wskazujące">
<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>αυτός</DICTREF> -- ten</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>αυτός</ITEM>
 <ITEM>αυτή</ITEM>
 <ITEM>αυτό</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>αυτού</ITEM>
 <ITEM>αυτής</ITEM>
 <ITEM>αυτό</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>αυτόν</ITEM>
 <ITEM>αυτήν</ITEM>
 <ITEM>αυτό</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>αυτοί</ITEM>
 <ITEM>αυτές</ITEM>
 <ITEM>αυτά</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>αυτών</ITEM>
 <ITEM>αυτών</ITEM>
 <ITEM>αυτών</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>αυτούς</ITEM>
 <ITEM>αυτές</ITEM>
 <ITEM>αυτά</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>εκείνος</DICTREF> -- tamten</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>εκείνος</ITEM>
 <ITEM>εκείνη</ITEM>
 <ITEM>εκείνο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>εκείνου</ITEM>
 <ITEM>εκείνης</ITEM>
 <ITEM>εκείνου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>εκείνον</ITEM>
 <ITEM>εκείνη</ITEM>
 <ITEM>εκείνο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>εκείνοι</ITEM>
 <ITEM>εκείνες</ITEM>
 <ITEM>εκείνα</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>εκείνων</ITEM>
 <ITEM>εκείνων</ITEM>
 <ITEM>εκείνων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>εκείνους</ITEM>
 <ITEM>εκείνες</ITEM>
 <ITEM>εκείνα</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>τέτοιος</DICTREF> -- taki; podobny</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιος</ITEM>
 <ITEM>τέτοια</ITEM>
 <ITEM>τέτοιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιου</ITEM>
 <ITEM>τέτοιας</ITEM>
 <ITEM>τέτοιου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιον</ITEM>
 <ITEM>τέτοια</ITEM>
 <ITEM>τέτοιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιοι</ITEM>
 <ITEM>τέτοιες</ITEM>
 <ITEM>τέτοια</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιων</ITEM>
 <ITEM>τέτοιων</ITEM>
 <ITEM>τέτοιων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τέτοιους</ITEM>
 <ITEM>τέτοιες</ITEM>
 <ITEM>τέτοια</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>τόσος</DICTREF> -- taki</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>τόσος</ITEM>
 <ITEM>τόση</ITEM>
 <ITEM>τόσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τόσου</ITEM>
 <ITEM>τόσης</ITEM>
 <ITEM>τόσου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τόσον</ITEM>
 <ITEM>τόση</ITEM>
 <ITEM>τόσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τόσοι</ITEM>
 <ITEM>τόσες</ITEM>
 <ITEM>τόσα</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τόσων</ITEM>
 <ITEM>τόσων</ITEM>
 <ITEM>τόσων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τόσους</ITEM>
 <ITEM>τόσες</ITEM>
 <ITEM>τόσα</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki względne">
<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>οποίος</DICTREF> -- który; jaki</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>ο οποίος</ITEM>
 <ITEM>η οποία</ITEM>
 <ITEM>το οποίο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>του οποίου</ITEM>
 <ITEM>της οποίας</ITEM>
 <ITEM>του οποίου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τον οποίον</ITEM>
 <ITEM>την οποία</ITEM>
 <ITEM>το οποίο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>οι οποίοι</ITEM>
 <ITEM>οι οποίες</ITEM>
 <ITEM>οι οποία</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>των οποίων</ITEM>
 <ITEM>των οποίων</ITEM>
 <ITEM>των οποίων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τους οποίος</ITEM>
 <ITEM>τις οποίες</ITEM>
 <ITEM>τα οποία</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>όποιος</DICTREF> -- ten, który; każdy; wszelki</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>όποιος</ITEM>
 <ITEM>όποια</ITEM>
 <ITEM>όποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όποιου</ITEM>
 <ITEM>όποιας</ITEM>
 <ITEM>όποιου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όποιον</ITEM>
 <ITEM>όποια</ITEM>
 <ITEM>όποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όποιοι</ITEM>
 <ITEM>όποιες</ITEM>
 <ITEM>όποια</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όποιων</ITEM>
 <ITEM>όποιων</ITEM>
 <ITEM>όποιων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όποιος</ITEM>
 <ITEM>όποιες</ITEM>
 <ITEM>όποια</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>όσος</DICTREF> -- tyle</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>όσος</ITEM>
 <ITEM>όση</ITEM>
 <ITEM>όσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όσου</ITEM>
 <ITEM>όσης</ITEM>
 <ITEM>όσου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όσον</ITEM>
 <ITEM>όση</ITEM>
 <ITEM>όσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όσοι</ITEM>
 <ITEM>όσες</ITEM>
 <ITEM>όσα</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όσων</ITEM>
 <ITEM>όσων</ITEM>
 <ITEM>όσων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>όσους</ITEM>
 <ITEM>όσες</ITEM>
 <ITEM>όσα</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<SECTION>
<HEADER>Zaimki nieodmienne</HEADER>

<TABULAR NOFRAME="1">
<ROW>
 <ITEM>τι</ITEM>
 <ITEM>ile; co za... </ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>που</ITEM>
 <ITEM>który; kto; co</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki pytające">
<PARA>
<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>ποιος</DICTREF> -- kto? jaki?</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>ποιος</ITEM>
 <ITEM>ποια</ITEM>
 <ITEM>ποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>ποιου/τίνος</ITEM>
 <ITEM>ποιας</ITEM>
 <ITEM>ποιου/τίνος</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>ποιον</ITEM>
 <ITEM>ποια</ITEM>
 <ITEM>ποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>ποιοι</ITEM>
 <ITEM>ποιες</ITEM>
 <ITEM>ποια</ITEM>
</ROW>
<ROW>
<ITEM SPAN="3">ποιων/ποιανών/τίνων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>ποιους</ITEM>
 <ITEM>ποιες</ITEM>
 <ITEM>ποια</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</PARA>

<PARA>
<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>πόσος</DICTREF> -- ile?</TITLE>
<ROW>
 <ITEM>πόσος</ITEM>
 <ITEM>πόση</ITEM>
 <ITEM>πόσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πόσου</ITEM>
 <ITEM>πόσης</ITEM>
 <ITEM>πόσου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πόσον</ITEM>
 <ITEM>πόση</ITEM>
 <ITEM>πόσο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πόσοι</ITEM>
 <ITEM>πόσες</ITEM>
 <ITEM>πόσα</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πόσων</ITEM>
 <ITEM>πόσων</ITEM>
 <ITEM>πόσων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πόσους</ITEM>
 <ITEM>πόσες</ITEM>
 <ITEM>πόσα</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</PARA>

<SECTION>
<HEADER>Zaimki nieodmienne</HEADER>
<TABULAR NOFRAME="1">
<ROW>
 <ITEM>τί</ITEM>
 <ITEM>co?</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>πού</ITEM>
 <ITEM>gdzie? dokąd?</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

</PAGE>

<PAGE HEADER="Zaimki nieokreślone">
<PARA>
Zaimki nieokreślone dzielą się na zaimki <DFN>odmienne</DFN> i
<DFN>nieodmienne</DFN>.  W swoją kolej, zaimki nieokreślone odmienne
możemy rozdzielić na zaimki używane tylko w liczbie pojedynczej
(<DFN>singularia tantum</DFN>), używane tylko w liczbie mnogiej
(<DFN>pluralia tantum</DFN>) oraz używane w obu liczbach.
</PARA>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>κανένας</DICTREF> i <DICTREF>τίποτα</DICTREF></HEADER>
<PARA>
W zdaniach twierdzących i pytających <SAMP>κανένας</SAMP> znaczy
<TRANS>ktokolwiek</TRANS>, <TRANS>ktoś</TRANS>, <SAMP>τίποτα</SAMP>
zaś znaczy <TRANS>jakikolwiek</TRANS>.
</PARA>

<PARA>
Przykłady:
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE>Αν μου τηλεφωνήσει <EMPH>κανείς</EMPH>, να του πεις να ξαναπάρει το απόγευμα.</EXAMPLE>
  <TRANS>Jeśli mi <EMPH>ktoś</EMPH> zatelefonuje, powiedz mu, żeby
  przedzwonił jutro.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Έχεις <EMPH>κανένα</EMPH> βιβλίο να μου δώσεις;</EXAMPLE>
  <TRANS>Masz <EMPH>jakąś</EMPH> książkę, którą byś mógł mi dać?</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Αν μάθεις <EMPH>τίποτα</EMPH> να μου το πεις.</EXAMPLE>
  <TRANS>Jeśli dowiedziesz się <EMPH>czegokolwiek</EMPH>, powiedz mi.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>

<PARA>
W zdaniach przeczących <SAMP>κανένας</SAMP> znaczy
<TRANS>nikt</TRANS>, <SAMP>τίποτα</SAMP> zaś znaczy
<TRANS>nic</TRANS>:
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE><EMPH>Κανείς</EMPH> δεν είδε τον δολοφόνο.</EXAMPLE>
  <TRANS><EMPH>Nikt</EMPH> nie widział zabójcy.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Δεν έχω <EMPH>τίποτε</EMPH> να σου πω.</EXAMPLE>
  <TRANS>Nie mam <EMPH>nic</EMPH> do powiedzenia.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE><PARA>-- Ποιος ήρθε σήμερα;</PARA><PARA>-- <EMPH>Κανείς.</EMPH></PARA></EXAMPLE>
  <TRANS><PARA>-- Kto przyszedł dziś?</PARA><PARA>-- <EMPH>Nikt.</EMPH></PARA></TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE><PARA>-- Τι έγινε;</PARA><PARA>-- <EMPH>Τίποτε.</EMPH></PARA></EXAMPLE>
  <TRANS><PARA>-- Co się stało?</PARA><PARA>-- <EMPH>Nic.</EMPH></PARA></TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>κάποιος</DICTREF></HEADER>
<PARA>
Zaimek <DICTREF>κάποιος</DICTREF> oznacza nieokreśloną lub nieznaną
bliżej osobę lub obiekt i tłumaczy się <TRANS>ktoś</TRANS>,
<TRANS>ktokolwiek</TRANS>, lub jako przymiotnik <TRANS>jakiś</TRANS>,
<TRANS>jakikolwiek</TRANS>, <TRANS>niektóry</TRANS>.
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
 <EXAMPLE>Ήρθε σήμερα <EMPH>κάποιος</EMPH> στο γραφείο μου;</EXAMPLE>
 <TRANS><EMPH>Ktoś</EMPH> przychodził dziś do mego biura?</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
 <EXAMPLE>Έχω <EMPH>κάποια</EMPH> έπιπλα και θέλω να τα πουλήσω.</EXAMPLE>
 <TRANS>Mam <EMPH>niektóre</EMPH> mebli i chcę je sprzedać.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>μερικοί</DICTREF></HEADER>
<PARA>
Zaimek <DICTREF>μερικοί</DICTREF> oznacza niewielką ilość przedmiotów
lub osób.  Używa się tylko w nieokreślonym kontekście.  Tłumaczymy go
jako <TRANS>niektóre</TRANS>, <TRANS>nieliczni</TRANS>,
<TRANS>kilka</TRANS>.</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
 <EXAMPLE>Ήρθαν <EMPH>μερικοί</EMPH> νέοι στη διάλεξη.</EXAMPLE>
 <TRANS>Na lekcję przyszło <EMPH>kilka</EMPH> młodzieńców.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
 <EXAMPLE>Υπήρχαν <EMPH>μερικές</EMPH> καρέκλες σ΄εκείνο το δωμάτιο.</EXAMPLE>
 <TRANS>W tym pokoju było <EMPH>kilka</EMPH> krzeseł.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>άλλος</DICTREF></HEADER>
<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
 <EXAMPLE>Ο Γιάννης έγινε <EMPH>άλλος</EMPH> άνθρωπος.</EXAMPLE>
 <TRANS>Jan stał się <EMPH>innym</EMPH> człowiekiem.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
 <EXAMPLE>Πού είναι τα <EMPH>άλλα</EMPH> παιδιά;</EXAMPLE>
 <TRANS>Gdzie jest <EMPH>reszta</EMPH> dzieci?</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
 <EXAMPLE>Εγώ κράτησα όσα βλέπεις. Τα <EMPH>άλλα</EMPH> τα έδωσα στον αδελφό μου.</EXAMPLE>
 <TRANS>Wziąłem tyle, ile widzisz. <EMPH>Resztę</EMPH> oddałem mojemu bratu.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>κάθε</DICTREF></HEADER>
<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE><EMPH>Κάθε</EMPH> άνθρωπος έχει και τα ελαττώματά του.</EXAMPLE>
  <TRANS><EMPH>Każdy</EMPH> człowiek ma swoje wady.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE><EMPH>Κάθε</EMPH> Κυριακή πηγαίναμε βόλτα στο Φάληρο.</EXAMPLE>
  <TRANS><EMPH>Co</EMPH> niedzielę chodziliśmy na spacer do Faliro.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie <DICTREF>κάτι</DICTREF></HEADER>
<PARA>
Zaimek nieodmienny <DICTREF>κάτι</DICTREF> może zastępować rzeczownik
lub przymiotnik.  Gdy zastępuje rzeczownik, oznacza nieznany lub
nieokreślony obiekt bądź osobę i tłumaczy się jako
<TRANS>coś</TRANS>:
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE>Ο Χρίστος βρήκε <EMPH>κάτι</EMPH> στον δρόμο.</EXAMPLE>
  <TRANS>Christos znalazł <EMPH>coś</EMPH> na drodze.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Ο Νίκος είδε <EMPH>κάτι</EMPH> στον ουρανό.</EXAMPLE>
  <TRANS>Mikołaj <EMPH>coś</EMPH> zauważył w niebie.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>

<PARA>Jeśli <SAMP>κάτι</SAMP> zastępuje przymiotnik, tzn. odnosi się do
jakiegoś rzeczownika, oznacza ono nieokreśloność tego rzeczownika.  W
takim wypadku tłumaczymy go jako <TRANS>jakiś</TRANS>,
<TRANS>jakikolwiek</TRANS>, <TRANS>niektóry</TRANS>, <TRANS>pewny</TRANS>.
</PARA>

<TABULAR TYPE="EXAMPLE">
 <ROW>
  <EXAMPLE>Ο Γιώργος διαβάζει <EMPH>κάτι</EMPH> παλιά βιβλία.</EXAMPLE>
  <TRANS>Jerzy czyta <EMPH>jakieś</EMPH> stare księgi.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Ήρθαν <EMPH>κάτι</EMPH> ξένοι και γύρευαν τον διευθυντή.</EXAMPLE>
  <TRANS>Przyszli <EMPH>jacyś</EMPH> nieznajomi i pytali o dyrektora.</TRANS>
 </ROW>
 <ROW>
  <EXAMPLE>Δεν σε επισκέφτηκα, γιατί είχα <EMPH>κάτι</EMPH> δουλειές να κάνω.</EXAMPLE>
  <TRANS>Nie wpadłem do ciebie, bo miałem <EMPH>pewne</EMPH> rzeczy do zrobienia.</TRANS>
 </ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Użycie przedimka z zaimkami</HEADER>

<PARA>
Przedimka nigdy się nie używa z zaimkami nieokreślanymi
<SAMP>κάποιος</SAMP>, <SAMP>κανένας</SAMP>, <SAMP>μερικοί</SAMP>. 
</PARA>

<PARA>Zaimki <SAMP>άλλος</SAMP> и <SAMP>κάθε</SAMP> można używać tak z
przedimkiem jak i bez niego.</PARA>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Odmiana zaimków nieokreślonych</HEADER>
<PARA>
Zaimek <DICTREF>ένας</DICTREF> (<TRANS>jakiś</TRANS>,
<TRANS>jakikolwiek</TRANS>) odmienia się jak
<XREF REF="aoristo_arthro">przedimek nieokreślony</XREF>.
</PARA>

<PARA>Zaimki <DICTREF>κανένας</DICTREF>, <DICTREF>κάποιος</DICTREF>,
<DICTREF>μερικοί</DICTREF> odmieniają się tak:</PARA>

<TABULAR ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>κανένας</DICTREF></TITLE>
<ROW>
 <ITEM>κανένας (κανείς)</ITEM>
 <ITEM>καμιά (καμία)</ITEM>
 <ITEM>κανένα</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κανένος</ITEM>
 <ITEM>καμιάς</ITEM>
 <ITEM>κανενός</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κανένα(ν)</ITEM>
 <ITEM>καμιά</ITEM>
 <ITEM>κανένα</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR SPACE="2" ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>κάποιος</DICTREF></TITLE>
<ROW>
 <ITEM>κάποιος</ITEM>
 <ITEM>κάποια</ITEM>
 <ITEM>κάποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάποιου</ITEM>
 <ITEM>κάποιας</ITEM>
 <ITEM>κάποιου</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάποιον</ITEM>
 <ITEM>κάποια</ITEM>
 <ITEM>κάποιο</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάποιοι</ITEM>
 <ITEM>κάποιες</ITEM>
 <ITEM>κάποια</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάποιων</ITEM>
 <ITEM>κάποιων</ITEM>
 <ITEM>κάποιων</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάποιους</ITEM>
 <ITEM>κάποιες</ITEM>
 <ITEM>κάποια</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>

<TABULAR SPACE="2" ALTERNATE="1">
<TITLE><DICTREF>μερικοί</DICTREF></TITLE>
<ROW>
 <ITEM>μερικοί</ITEM>
 <ITEM>μερικές</ITEM>
 <ITEM>μερικά</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>μερικών</ITEM>
 <ITEM>μερικών</ITEM>
 <ITEM>μερικών</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>μερικούς</ITEM>
 <ITEM>μερικές</ITEM>
 <ITEM>μερικά</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

<SECTION>
<HEADER>Zaimki nieodmienne</HEADER>

<TABULAR NOFRAME="1">
<ROW>
 <ITEM>κάτι</ITEM>
 <ITEM>cokolwiek; coś; jakiś</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>τίποτε (τίποτα)</ITEM>
 <ITEM>cokolwiek; coś</ITEM>
</ROW>
<ROW>
 <ITEM>κάθε</ITEM>
 <ITEM>każdy</ITEM>
</ROW>
</TABULAR>
</SECTION>

</PAGE>

</CHAPTER>
<!-- Local Variables: -->
<!-- mode: ellinika -->
<!-- buffer-file-coding-system: utf-8 -->
<!-- alternative-input-method: polish-slash -->
<!-- alternative-dictionary: "polish" -->
<!-- End: -->

Return to:

Send suggestions and report system problems to the System administrator.