diff options
Diffstat (limited to 'xml/pl/epitheta.xml')
-rw-r--r-- | xml/pl/epitheta.xml | 408 |
1 files changed, 407 insertions, 1 deletions
diff --git a/xml/pl/epitheta.xml b/xml/pl/epitheta.xml index 7fe18bf..5c30fdf 100644 --- a/xml/pl/epitheta.xml +++ b/xml/pl/epitheta.xml @@ -9,7 +9,413 @@ Texts. A copy of the license is included in the file COPYING.FDL --> <PAGE PREFIX="epitheta" HEADER="Przymiotnik"> -<NOTREADY>Strona w budowie!</NOTREADY> + +<SECTION> +<HEADER>Przymiotniki o trzech zakończeniach</HEADER> +<PARA> +Większa część przymiotników posiada trzy różne zakończenia rodzajowe. +Takie przymiotniki nazywamy <DFN>przymiotnikami o trzech +zakończeniach.</DFN> +</PARA> + +<ANCHOR ID="epitheta:os:h:o" /> +<TABULAR SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ος,η,ο</FLECT></TITLE> + <SEPARATOR>zakończenie akcentowane</SEPARATOR> + <ROW> + <ITEM>σωστ-ός</ITEM> <ITEM>σωστ-ή</ITEM> <ITEM>σωστ-ό</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>σωστ-ού</ITEM> <ITEM>σωστ-ής</ITEM> <ITEM>σωστ-ού</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>σωστ-ό</ITEM> <ITEM>σωστ-ή</ITEM> <ITEM>σωστ-ό</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>σωστ-οί</ITEM> <ITEM>σωστ-ές</ITEM> <ITEM>σωστ-ά</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>σωστ-ών</ITEM> <ITEM>σωστ-ών</ITEM> <ITEM>σωστ-ών</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>σωστ-ούς</ITEM> <ITEM>σωστ-ές</ITEM> <ITEM>σωστ-ά</ITEM> + </ROW> +<SEPARATOR INITCOUNT="1">zakończenie nieakcentowane</SEPARATOR> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-ος</ITEM> <ITEM>εύκολ-η</ITEM> <ITEM>εύκολ-ο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-ου</ITEM> <ITEM>εύκολ-ης</ITEM> <ITEM>εύκολ-ου</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-ο</ITEM> <ITEM>εύκολ-η</ITEM> <ITEM>εύκολ-ο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-οι</ITEM> <ITEM>εύκολ-ες</ITEM> <ITEM>εύκολ-α</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-ων</ITEM> <ITEM>εύκολ-ων</ITEM> <ITEM>εύκολ-ων</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>εύκολ-ους</ITEM> <ITEM>εύκολ-ες</ITEM> <ITEM>εύκολ-α</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ος,α,ο</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>ωραί-ος</ITEM> <ITEM>ωραί-α</ITEM> <ITEM>ωραί-ο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>ωραί-ου</ITEM> <ITEM>ωραί-ας</ITEM> <ITEM>ωραί-ου</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>ωραί-ο</ITEM> <ITEM>ωραί-α</ITEM> <ITEM>ωραί-ο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>ωραί-οι</ITEM> <ITEM>ωραί-ες</ITEM> <ITEM>ωραί-α</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>ωραί-ων</ITEM> <ITEM>ωραί-ων</ITEM> <ITEM>ωραί-ων</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>ωραί-οι</ITEM> <ITEM>ωραί-ες</ITEM> <ITEM>ωραί-α</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ός,ιά,ό</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-ός</ITEM> <ITEM>γλυκ-ιά</ITEM> <ITEM>γλυκ-ό</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-ού</ITEM> <ITEM>γλυκ-ιάς</ITEM> <ITEM>γλυκ-ού</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-ό</ITEM> <ITEM>γλυκ-ιά</ITEM> <ITEM>γλυκ-ό</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-οί</ITEM> <ITEM>γλυκ-ές</ITEM> <ITEM>γλυκ-ά</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-ών</ITEM> <ITEM>γλυκ-ών</ITEM> <ITEM>γλυκ-ών</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>γλυκ-ούς</ITEM> <ITEM>γλυκ-ές</ITEM> <ITEM>γλυκ-ά</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT="-" OR="/" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">υς,ια,υ</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ύς</ITEM> <ITEM>βαθ-ιά</ITEM> <ITEM>βαθ-ύ</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ιού / βαθ-ύ</ITEM> <ITEM>βαθ-ιάς</ITEM> <ITEM>βαθ-ιού / βαθ-ύ</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ύ</ITEM> <ITEM>βαθ-ιά</ITEM> <ITEM>βαθ-ύ</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ιοί</ITEM> <ITEM>βαθ-ιές</ITEM> <ITEM>βαθ-ιά</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ιών</ITEM> <ITEM>βαθ-ιών</ITEM> <ITEM>βαθ-ιών</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βαθ-ιούς</ITEM> <ITEM>βαθ-ιές</ITEM> <ITEM>βαθ-ιά</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT="-" OR="/" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ης,ια,ι</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ής</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιά</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ί</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ιού / βυσσιν-ή</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιάς</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιού</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ή</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιά</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ί</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ιοί</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιές</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιά</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ιών</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιών</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιών</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>βυσσιν-ιούς</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιές</ITEM> <ITEM>βυσσιν-ιά</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT=":" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ης,α,ικο</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:ης</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:α</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:η</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ας</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικου</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:η</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:α</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:ηδες</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ες</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικα</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:ηδων</ITEM> <ITEM>-----</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικων</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>πεισματάρ:ηδες</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ες</ITEM> <ITEM>πεισματάρ:ικα</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<TABULAR SPACE="2" SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ας,ου,αδικο</FLECT></TITLE> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-άς</ITEM> <ITEM>υπναρ-ού</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-ά</ITEM> <ITEM>υπναρ-ούς</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικου</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-ά</ITEM> <ITEM>υπναρ-ού</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικο</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-άδες</ITEM> <ITEM>υπναρ-ούδες</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικα</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-άδων</ITEM> <ITEM>υπναρ-ούδων</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικων</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>υπναρ-άδες</ITEM> <ITEM>υπναρ-ούδες</ITEM> <ITEM>υπναρ-άδικα</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> +</SECTION> + +<SECTION> +<HEADER>Przymiotniki o dwóch zakończeniach</HEADER> + +<PARA> +<DFN>Przymiotniki o dwóch zakończeniach</DFN> mają wspólne końcówki +dla rodzajów męskiego i żeńskiego. Na przykład: +</PARA> + +<TABULAR SPLIT="-" BESTFIT="1" NOFRAME="1"> +<ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-ης</ITEM> + <ITEM>podstawowy, podstawowa</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-ες</ITEM> + <ITEM>podstawowe</ITEM> +</ROW> +</TABULAR> + +<PARA> +Takie przymiotniki odmieniają się w sposób następujący: +</PARA> +<TABULAR SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1"> + <TITLE>Przymiotniki na <FLECT SPLIT=",">ης,ες</FLECT></TITLE> + <SEPARATOR>zakończenie akcentowane</SEPARATOR> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-ής</ITEM> <ITEM>συνεπ-ές</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-ούς</ITEM> <ITEM>συνεπ-ούς</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-ή</ITEM> <ITEM>συνεπ-ές</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-είς</ITEM> <ITEM>συνεπ-ή</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-ών</ITEM> <ITEM>συνεπ-ών</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>συνεπ-είς</ITEM> <ITEM>συνεπ-ή</ITEM> + </ROW> + <SEPARATOR INITCOUNT="1">zakończenie nieakcentowane</SEPARATOR> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-ης</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-ες</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-ους</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-ους</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-η</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-ες</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-εις</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-η</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-ων</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-ων</ITEM> + </ROW> + <ROW> + <ITEM>θεμελιώδ-εις</ITEM> <ITEM>θεμελιώδ-η</ITEM> + </ROW> +</TABULAR> + +<PARA> +W dopełniaczu liczby mnogiej przymiotników na <FLECT>ώδης</FLECT> +akcent przesuwa się na ostatnią zgłoskę, np.: +</PARA> + +<TABULAR SPLIT="-" ALTERNATE="1" DICTREF="col:1:1;row:1:1" BESTFIT="1"> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ώδης</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ώδους</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ώδη</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ώδεις</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ωδών</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μυστηδι-ώδεις</ITEM> +</ROW> +</TABULAR> + +</SECTION> + +<SECTION> +<HEADER>Stopniowanie przymiotników</HEADER> +<PARA> +Podobnie jak w języku polskim, greckie przymiotniki podlegają +stopniowaniu. Rozróżniamy trzy stopnie (παραθετικά επιθέτων, βαθμοί): +</PARA> +<TABULAR NOFRAME="1"> +<ROW> + <ITEM>stopień równy</ITEM> + <ITEM>θετικός βαθμός</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>stopień wyższy</ITEM> + <ITEM>συγκριτικός βαθμός</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>stopień najwyższy</ITEM> + <ITEM>υπερθετικός βαθμός</ITEM> +</ROW> +</TABULAR> + +<PARA> +Stopień równy, czyli podstawowa forma przymiotniki, wyraża sam fakt +posiadania cechy przez obiekt lub osobę. Formy stopnia równego +zostały opisane w poprzednim rozdziale. +</PARA> + +<PARA> +Stopień wyższy wyraża posiadanie większego natężenia cechy w +porównaniu z innymi obiektami lub osobami. Tworzymy go przy pomocy przyrostka +<FLECT SPLIT=",">τερος,τερη,τερο</FLECT> (μονολεκτικός συγκριτικός), lub +omownie, przy pomocy przysłówka <DICTREF>πιο</DICTREF> (περιφραστικός +συγκριτικός), na przykład: +</PARA> + +<TABULAR NOFRAME="1" SPACE="2" BESTFIT="1"> +<ROW> + <ITEM>ωραίος</ITEM> + <ITEM>piękny</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>ωραιότερος, πιο ωραίος</ITEM> + <ITEM>piękniejszy</ITEM> +</ROW> +</TABULAR> + +<PARA>Przykład:</PARA> +<PARA> +<EXAMPLE> +Ο Γιαννής είναι εργατικότερος από τον Πέτρο. +</EXAMPLE> +lub <EXAMPLE>Ο Γιαννής είναι πιο εργατικός από τον Πέτρο.</EXAMPLE> +Jan jest bardziej pracowity niż Piotr. +</PARA> + +<PARA> +Język grecki posiada dwie odmianki stopnia najwyższego: względną +(σχετικός) i bezwzględną (απόλυτος). +</PARA> + +<PARA> +<DFN>Stopień najwyższy względny</DFN> wyraża posiadanie największego +natężenia cechy <EMPH>w porównaniu z innymi obiektami</EMPH>. +Tworzymy go używając przedimka określonego ze stopniem wyższym +przymiotnika: +</PARA> + +<PARA> +<EXAMPLE> +Ο Γιαννής είναι <EMPH>ο εργατικότερος</EMPH> στην οικογένεια. +</EXAMPLE> +lub +<EXAMPLE> +Ο Γιαννής είναι <EMPH>ο πιο εργατικός</EMPH> στην οικογένεια. +</EXAMPLE> +Jan jest najpracowitszy z rodziny. +</PARA> + +<PARA> +<DFN>Stopień najwyższy bezwzględny</DFN> wyraża posiadanie +największego posiadania cechy bez względu na inne obiekty lub osoby. +Tworzy się przy pomocy przyrostka +<FLECT SPLIT=",">τατος,τατη,τατο</FLECT>. Na przykład: +</PARA> + +<PARA> +<EXAMPLE> +Ο Γιαννής είναι εργατικότατος. +</EXAMPLE> +Jan jest najbardziej pracowity. +</PARA> +</SECTION> + +<SECTION> +<HEADER>Formy supletywne</HEADER> +<PARA> +Niektóre przymiotniki stopniują się nieregularnie. Najważniejsze z +nich to: +</PARA> + +<TABULAR ALTERNATE="1" COLHEADING="std" DICTREF="col:1:1;row:1"> +<ROW> + <ITEM>Θετικός</ITEM> + <ITEM>Συγκριτικός</ITEM> + <ITEM>Υπερθετικός</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>καλός</ITEM> + <ITEM>καλύτερος</ITEM> + <ITEM>άριστος</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>κακός</ITEM> + <ITEM>χειρότερος</ITEM> + <ITEM>κάκιστος</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>λίγος</ITEM> + <ITEM>λιγότερος</ITEM> + <ITEM>ελάχιστος</ITEM> +</ROW> +<ROW> + <ITEM>μεγάλος</ITEM> + <ITEM>μεγαλύτερος</ITEM> + <ITEM>μέγιστος</ITEM> +</ROW> +</TABULAR> +</SECTION> + </PAGE> <!-- Local Variables: --> |